Jak poprawnie segregować odpady?

 
1 lipca 2013 r. to moment wielkich zmian w polskim prawie w kwestii segregacji, wywozu i zagospodarowania śmieci. Nowe przepisy („ustawa śmieciowa”) przekazały gminom obowiązek zorganizowania systemu odbioru odpadów, a mieszkańcom i przedsiębiorcom – obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Zmiany przyniosły wymierne korzyści finansowe, zdrowotne i ekologiczne oraz położyły fundament pod Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO), który dziś obowiązuje w całej Polsce. Aby segregacja była prosta i naturalna, warto znać podstawowe zasady gospodarowania odpadami.

SPIS TREŚCI
Segregować czy nie segregować?
Opłaty
Rodzaje odpadów i sposób segregacji
Elektrośmieci oraz inne odpady problemowe i poremontowe
Skąd wziąć pojemniki na odpady?

Statystyczny mieszkaniec Polski wciąż wytwarza setki kilogramów odpadów rocznie, dlatego prawidłowa segregacja ma realny wpływ na recykling i koszty systemu. Od 2017 r. wprowadzono Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO) z ujednoliconymi kolorami pojemników, a gminy muszą prowadzić punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK). To uspójniło zasady w całym kraju i ułatwiło poprawną segregację.[1][2]

recycling, recykling, segregacja śmieci

Segregować czy nie segregować?

Dziś selektywne zbieranie odpadów jest obowiązkowe. Odpady zmieszane (resztkowe) służą wyłącznie do wyrzucania tego, czego – zgodnie z zasadami – nie można przypisać do frakcji segregowanych. Prawidłowa segregacja zwiększa poziomy recyklingu i ogranicza koszty systemu. Gminy różnicują stawki: brak segregacji skutkuje wyższą opłatą, a zadeklarowana segregacja wiąże się z obowiązkiem rzeczywistego sortowania – firma odbierająca może zweryfikować zawartość pojemników i naliczyć stawkę jak za odpady niesegregowane, jeśli stwierdzi nieprawidłowości.[1][3]

Opłaty

Decyzję o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi podejmuje rada gminy (uchwała lokalna). Najczęściej stawki są powiązane z liczbą mieszkańców gospodarstwa domowego, czasem z zużyciem wody lub powierzchnią lokalu – zgodnie z lokalnymi regulacjami. Deklaracja selektywnego zbierania jest standardem, a brak segregacji skutkuje zastosowaniem wyższej opłaty (wielokrotność stawki podstawowej przewidziana w uchwale). Opłatę uiszcza się do gminy; gmina odpowiada za wybór operatora i organizację odbioru, a mieszkańcy składają deklaracje śmieciowe zgodnie z miejscowymi zasadami.[1][3]
Jeśli w zabudowie wielolokalowej lub jednorodzinnej stwierdzone zostaną rażące naruszenia zasad segregacji, gmina może – po trybie naprawczym – naliczyć opłatę jak za odpady niesegregowane. Warto więc zadbać o poprawne oznaczenie koszy i konsekwencję w codziennym sortowaniu.[1]

Rodzaje odpadów i sposób segregacji

Jak segregować śmieci - kolory koszy

W Polsce obowiązuje Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO) i następujące kolory pojemników:

  • Niebieski – papier (gazety, tektura, kartony – czyste i suche),
  • Żółty – metale i tworzywa sztuczne (butelki i opakowania z plastiku, puszki aluminiowe/stalowe, opakowania wielomateriałowe jak kartony po mleku/soku),
  • Zielony – szkło (butelki i słoiki bez zakrętek; lokalnie szkło bezbarwne/kolorowe może być zbierane razem),
  • Brązowy – bio (odpady kuchenne pochodzenia roślinnego, resztki jedzenia roślinnego, fusy; bez mięsa i kości – zgodnie z zasadami gminy),
  • Czarny lub grafitowy – odpady zmieszane (resztkowe) – tylko to, czego nie można przypisać do powyższych frakcji.

Wskazówka: opakowania przed wyrzuceniem opróżnij z zawartości, zgnieć (jeśli to możliwe) i usuń elementy oczywiste do oddzielenia (np. zakrętki). Harmonogram i częstotliwość odbioru frakcji ustala Twoja gmina wraz z operatorem.[2][4][5]

Spodobał Ci się przygotowany przez nas schemat sortowania surowców wtórnych? Zachęcamy do wydrukowania go i zawieszenia przy koszach do segregacji odpadów. Pobierz plik w formacie PDF lub JPEG:

  • Segregacja śmieci - kolory pojemników, rodzaje odpadów i sposób ich sortowania - Plik PDF
  • Segregacja śmieci - kolory pojemników, rodzaje odpadów i sposób ich sortowania - Plik JPEG

Należy pamiętać, że wszystkie opakowania powinny być – jeśli to możliwe – zgniecione i wolne od resztek jedzenia (wystarczy krótkie opłukanie wodą). Nie wrzucaj: zużytych maseczek/rękawic, ceramiki i porcelany do szkła, baterii i elektroodpadów do żółtego/niebieskiego, ani odpadów poremontowych do pojemników komunalnych – patrz sekcja niżej.

Elektrośmieci oraz inne odpady problemowe i poremontowe

Do tej kategorii zaliczają się m.in.: zużyty sprzęt RTV/AGD, baterie i akumulatory, przeterminowane leki i termometry rtęciowe, oleje, świetlówki, farby i rozpuszczalniki, opony, a także odpady budowlano-remontowe (gruz, ceramika). Nie wolno wyrzucać ich do przydomowych pojemników – należy przekazać je do PSZOK (Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych) wskazanego przez gminę, ewentualnie skorzystać z mobilnych zbiórek lub specjalnych pojemników (np. na leki w aptekach, baterie w sklepach).[1][5][6]

Odbiór w PSZOK jest co do zasady finansowany z opłaty śmieciowej (w granicach określonych przez gminę). W przypadku odpadów poremontowych mogą obowiązywać limity ilościowe – powyżej limitu konieczne jest zamówienie dodatkowego pojemnika lub big-baga odpłatnie u operatora.[5][6]

Skąd wziąć pojemniki na odpady?

Początkowo zakup pojemników miał spoczywać na właścicielach nieruchomości, jednak gminy mogły zdecydować, że zapewni je firma wywozowa w ramach systemu (koszt wliczony w opłatę). Obecnie praktyka jest zróżnicowana lokalnie: część gmin dostarcza pojemniki/wkłady, część wymaga ich posiadania przez właściciela – szczegóły określają regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminie.[1][3]
Obok dużych pojemników zewnętrznych warto wyposażyć obiekt w mniejsze, wewnętrzne kosze do segregacji śmieci, które ułatwią wstępne sortowanie w domach, biurach, hotelach i restauracjach, oraz odpowiednio oznaczyć je naklejkami do segregacji. W miejscach, gdzie stosuje się wózki na odpady, pamiętaj o kolorowych workach, aby zachować zgodność frakcji na dalszych etapach.

FAQ – najczęstsze pytania o segregację odpadów

Czy karton po pizzy wrzucam do papieru?

Jeśli karton jest czysty i suchy – tak, do niebieskiego (papier). Jeżeli jest zatłuszczony lub z resztkami jedzenia – do odpadów zmieszanych (resztkowych). Oderwane, czyste fragmenty można dać do papieru.

Gdzie wyrzucać szkło stołowe, lustra, porcelanę czy żaroodporne naczynia?

To nie jest szkło opakowaniowe. Porcelana/ceramika i lustra trafiają do odpadów zmieszanych lub – przy większych ilościach – do PSZOK. Szkło opakowaniowe (butelki, słoiki) wrzucamy do zielonego.

Czy paragon fiskalny i papier termiczny nadają się do papieru?

Nie. Paragony i część papierów termicznych wrzucamy do odpadów zmieszanych.

Kartony po mleku i sokach (opakowania wielomateriałowe) – gdzie?

Do żółtego (metale i tworzywa + opakowania wielomateriałowe). Puste, zgniecione, z zakrętką lub bez – zgodnie z praktyką Twojej gminy.

Czy trzeba odkręcać zakrętki?

W większości systemów można wrzucać zakręcone, byle opakowanie było puste i (w miarę możliwości) zgniecione. Zakrętki wrzucane osobno też trafiają do żółtego.

Opakowania po tłuszczach, olejach, lakierach – co z nimi?

Po spożywczych olejach (np. butelka PET po oleju) – do żółtego (opróżnione). Po chemikaliach/lakierach – traktowane jako odpady problemowe, oddaj do PSZOK.

Popiół z paleniska – do jakiej frakcji?

Zwykle do zmieszanych (po całkowitym wystygnięciu). Część gmin prowadzi osobną zbiórkę – sprawdź lokalny regulamin.

Pieluchy i środki higieniczne – gdzie wyrzucać?

Do zmieszanych. W obiektach publicznych zastosuj kosze z pokrywą i worki szczelne worki na odpady.

Odpady pochodzenia zwierzęcego, sierść, żwirek dla kota?

Zwykle do zmieszanych (część gmin dopuszcza roślinny żwirek w BIO – sprawdź lokalnie). Odchody zwierząt – do zmieszanych.

Żarówki, świetlówki, baterie i drobna elektronika – co z nimi?

Oddaj do PSZOK lub do wyznaczonych punktów zbiórki (sklepy, apteki). Nie wrzucaj ich do domowych pojemników.

Choinka po świętach, liście i trawa – do czego trafiają?

To odpady BIO (brązowy pojemnik) albo zbiórki sezonowe. Duże gabaryty zielone – często PSZOK lub harmonogram wystawek.

Nie mam miejsca na pięć pojemników – jak sobie poradzić?

Postaw na zestawy modułowe lub pionowe segregatory. W biurach sprawdzają się zestawy z wyraźnym oznaczeniem frakcji (piktogramy).

Co grozi za brak segregacji?

Gmina nalicza opłatę jak za odpady niesegregowane (wyższą). W zabudowie wielolokalowej stosuje się tryb naprawczy i weryfikację zawartości pojemników.

Informacje dla wszystkich województw

Poniższe wskazówki pomogą szybko odnaleźć najważniejsze informacje regionalne. Pamiętaj, że szczegółowe zasady i harmonogramy ustala Twoja gmina (regulamin utrzymania czystości, wykaz PSZOK, limity przyjęć, częstotliwość odbiorów). Dla wygody dodaliśmy też podpowiedzi sprzętowe z naszej oferty – dzięki nim łatwiej utrzymasz zgodność z frakcjami i porządek w obiekcie.

Województwo dolnośląskie

  • JSSO: papier (niebieski), metale i tworzywa (żółty), szkło (zielony), bio (brązowy), resztkowe (czarny/grafit).
  • W miastach wojewódzkich i powiatach funkcjonują PSZOK – sprawdź lokalizację i limity przyjęć w gminie.
  • W zabudowie wielolokalowej zwróć uwagę na prawidłowe oznaczenie altan śmietnikowych (piktogramy, kolory).
  • Sprzęt: zestawy modułowe do wnętrz koszy do segregacji, worki frakcyjne worki na śmieci.

Województwo kujawsko-pomorskie

  • Standard JSSO jak wyżej; lokalnie mogą się różnić zasady BIO (np. przyjmowanie odpadów pochodzenia zwierzęcego – zwykle nie).
  • Popiół: często zmieszane; sprawdź czy gmina prowadzi sezonową zbiórkę popiołu.
  • PSZOK: oddaj elektroodpady, farby, opony, gruz (zwykle limity roczne).
  • Sprzęt: altany i wiaty uzupełnij o naklejki do segregacji ułatwiające kontrolę.

Województwo lubelskie

  • W gminach wiejskich częsta zbiórka mobilna gabarytów; harmonogramy – w BIP gminy.
  • Bio: odpady zielone trafiają do brązowego lub zbiórek sezonowych.
  • PSZOK przyjmuje m.in. opony, elektrośmieci, gruz (sprawdź limity).
  • Sprzęt: kosze z pokrywą do pieluch i środków higienicznych zobacz ofertę.

Województwo lubuskie

  • JSSO obowiązuje; w niektórych gminach szkło zbierane łącznie (bez rozróżnienia na kolor).
  • Uwaga na gabaryty – zwykle odbiór cykliczny, poza tym PSZOK.
  • Popiół – najczęściej zmieszane; sprawdź lokalne wytyczne sezonowe.
  • Sprzęt: kosze zewnętrzne odporne na warunki atmosferyczne do ciągów pieszych.

Województwo łódzkie

  • W zabudowie wielorodzinnej częste kontrole poprawności segregacji – zadbaj o oznaczenia frakcji.
  • PSZOK: przyjęcia gruzu z gospodarstw domowych w limitach (sprawdź uchwałę gminy).
  • Odpady zielone: brązowy pojemnik lub odbiór sezonowy.
  • Sprzęt: w biurach sprawdzają się zestawy 3-, 4- i 5-frakcyjne sprawdź.

Województwo małopolskie

  • JSSO oraz rozbudowana sieć PSZOK; niektóre gminy wprowadzają limity BIO (np. gałęzie).
  • Przy blokach – kluczowa jest czystość frakcji i brak „zanieczyszczeń”.
  • Gruz i odpady remontowe – zwykle do PSZOK, ponad limit komercyjny odbiór.
  • Sprzęt: pojemniki z wizjerem poziomu napełnienia zobacz.

Województwo mazowieckie

  • Duża zmienność stawek i harmonogramów między gminami – kluczowy jest lokalny regulamin.
  • Bio: odpady kuchenne roślinne, bez mięsa/kości (często wyłączone) – sprawdź w gminie.
  • Elektrośmieci: liczne punkty zbiórek mobilnych w dużych miastach, plus PSZOK.
  • Sprzęt: dla biurowców – zestawy estetyczne do wnętrz + piktogramy.

Województwo opolskie

  • Standard JSSO; szkło – butelki/słoiki bez zakrętek, ceramika do zmieszanych/PSZOK.
  • Popiół – częściej zmieszane; lokalnie możliwe osobne zbiórki sezonowe.
  • Gruz – PSZOK (limity); większe ilości odpłatnie.
  • Sprzęt: zewnętrzne kosze do altan i wiat sprawdź.

Województwo podkarpackie

  • Gabaryty: zwykle zbiórki objazdowe oraz PSZOK.
  • Bio: odpady zielone przyjmowane sezonowo lub do brązowego.
  • Odpady po remontach – PSZOK do limitu.
  • Sprzęt: w obiektach publicznych polecamy zestawy z wyraźnymi otworami wrzutowymi.

Województwo podlaskie

  • JSSO jak w całym kraju; częste zbiórki mobilne elektroodpadów.
  • Popiół – zwykle zmieszane; dopytaj o zbiórkę sezonową.
  • PSZOK: przyjmuje farby, rozpuszczalniki, baterie, sprzęt RTV/AGD.
  • Sprzęt: moduły wąskie do korytarzy zobacz modele.

Województwo pomorskie

  • Rozwinięta sieć PSZOK; w gminach nadmorskich sezonowe wzmocnienia odbiorów.
  • Szkło – tylko opakowaniowe; lustra/porcelana do zmieszanych/PSZOK.
  • Odpady zielone – BIO lub zbiórki sezonowe.
  • Sprzęt: odporne na korozję pojemniki zewnętrzne sprawdź.

Województwo śląskie

  • JSSO; w miastach konurbacji – nacisk na czystość frakcji i kontrolę altan.
  • Popiół – zwykle zmieszane; sprawdź mapę odbiorów zimowych.
  • Gruz – PSZOK (limity); duże ilości – kontener/big-bag.
  • Sprzęt: zestawy 5-frakcyjne do osiedli i biurowców zobacz.

Województwo świętokrzyskie

  • Standard JSSO; harmonogramy odbioru publikowane przez gminy.
  • PSZOK: przyjęcia odpadów problemowych i poremontowych w limitach.
  • Bio – odpady kuchenne roślinne + zielone; mięso/kości zwykle wyłączone.
  • Sprzęt: naklejki i piktogramy sprawdź.

Województwo warmińsko-mazurskie

  • JSSO; w gminach turystycznych możliwe dodatkowe pojemniki sezonowe.
  • Gabaryty – zbiórki objazdowe + PSZOK.
  • Popiół – zazwyczaj zmieszane (po wystygnięciu).
  • Sprzęt: kosze z wkładami o dużej pojemności zobacz.

Województwo wielkopolskie

  • JSSO; silny nacisk na selektywność i brak zanieczyszczeń frakcji.
  • PSZOK: przyjęcia gruzu i elektroodpadów – limity ilościowe.
  • Odpady zielone: BIO lub harmonogram sezonowy.
  • Sprzęt: zestawy biurowe slim + czytelne piktogramy.

Województwo zachodniopomorskie

  • JSSO; w pasie nadmorskim – sezonowe zwiększenie częstotliwości odbiorów.
  • Szkło – tylko opakowaniowe; ceramika i lustra do zmieszanych/PSZOK.
  • Gabaryty i elektrośmieci – PSZOK + zbiórki mobilne.
  • Sprzęt: zewnętrzne pojemniki z możliwością kotwiczenia sprawdź.
Ryszard Kurek
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żaden fragment publikacji (tekst, grafika, obrazy, zdjęcia, pliki oraz inne dane) prezentowany w sklepie internetowym OLE.PL nie może być powielany lub rozpowszechniany w żadnej formie i w żaden sposób bez uprzedniego zezwolenia. Wszelkie znaki towarowe, znaki graficzne, nazwy własne i inne dane są chronione prawem autorskim i należą do ich właścicieli.
Kategorie